دستورات مهم لینوکس

اطلاعات سیستم

• date – تاریخ و ساعت جاری را نمایش می‌دهد.
• cal – تقویم ماه‌ها را نمایش می‌دهد.
• uptime – زمان روشن بودن سیستم و کاربران فعال را نشان می‌دهد.
• w – کاربران جاری که از سیستم استفاده می‌کنند را همراه با توضیحاتی درباره استفاده آن‌ها نشان می‌دهد. دستور شامل اطلاعات خروجی دستور ‌uptime نیز هست.
• whoami – کاربر جاری که شما اکنون از طریق آن با سیستم کار می‌کنید را نمایش می‌دهد.
• finger user – اطلاعاتی درباره کاربری user (به جای آن نام‌کاربری مورد نظر را بنویسید)در اختیار شما می‌گذارد.
• uname – نام سیستم یونیکس شما که همان لینوکس است را نمایش می‌دهد.
• uname -a – دستور uname همراه با سویچ a اطلاعات تکمیلی از سیستم‌عامل شما شامل نسخه کرنل لینوکس را نمایش می‌دهد.
• cat /proc/cpuinfo – نمایش اطلاعات پردازنده (CPU).
• cat /proc/meminfo – نمایش اطلاعات حافظه اصلی (RAM).
• df – مقدار استفاده از دیسک‌های حافظه را نمایش می‌دهد.
• du – مقدار فضای استفاده شده تمامی دایرکتوری ها
• free – نمایش فضاهای خالی و استفاده شده حافظه رم و سواپ (swap)

دستورات فایل

• ls – گرفتن لیست محتویات مسیر جاری شامل پوشه و فایل ها.
• ls -l – دستور ‌ls همراه با سویچ l لیست محتویات مسیر جاری را با اطلاعات کامل نمایش می‌دهد.
• ls -laC – مانند دستور ls -l است اما اطلاعات را به صورت ستونی نشان می‌دهد.
• ls -F – سویچ f در دستور ls لیست محتویات را همراه با فرمت فایل‌ها نمایش می‌دهد.
• ls -al – سویچ a در دستور ls لیست فایل‌ها را همراه با فایل‌های مخفی نشان می‌دهد. (فایل و پوشه مخفی در لینوکس یک نقطه قبل نام خود دارند)
• cd dir – تغییر مسیر جاری به شاخه مورد نظر (بجای dir پوشه مورد نظر را وارد کنید)
• cd – مسیر جاری را به مسیر اصلی (home)بر می‌گرداند. (مسیر اصلی برای هر کاربر متفاوت است که پوشه‌های شخصی و تنظیمات در آن‌جا قرار می‌گیرند).
• mkdir dir – ساخت یک شاخه (به جای dir نام پوشه که می‌خواهید بسازید را بنویسید).
• pwd – مسیر جاری را نشان می‌دهد.
• rm name – حذف (پاک کردن)فایل یا دایرکتوری مورد نظر (به جای name نام فایل یا پوشه نوشته می‌شود).
• rm -r dir – حذف یک دایرکتوری با محتویات درون آن (به جای dir نام پوشه را بنویسید).
• rm -f file – اجبار کردن به حذف یک فایل برای مواقعی که فایل به دلایلی حذف نمی‌شود (نام فایل بجای file نوشته می‌شود).
• rm -rf dir – اجبار کردن به حذف یک دایرکتوری برای مواقعی که آن به دلایلی حذف نمی‌شود (نام پوشه بجای dir نوشته می‌شود).
• cp file1 file2 – کپی کردن فایل در مسیر دیگر (file1 نام و مسیر فایل مبدا و file2 نام و مسیر فایل مقصد است).
• cp -r dir1 dir2 – کپی کردن پوشه در مسیر دیگر (dir1 نام و مسیر پوشه مبدا و dir2 نام و مسیر پوشه مقصد است).
• cp file dir – کپی کردن فایل مورد نظر در مسیر دیگر با همان نام (file نام فایل و dir مسیر پوشه مقصد است).
• mv file dir – جابجایی (مانند cut)کردن فایل مورد نظر در مسیر دیگر با همان نام (file نام فایل و dir مسیر پوشه مقصد است).
• mv file1 file2 – جابجایی کردن فایل به مسیر دیگر (file1 نام و مسیر فایل و file2 نام و مسیر فایل در مقصد است).
• ln -s file link – ساخت لینک سیمبولیک از فایل در مسیر مورد نظر (file نام و مسیر فایل یا پوشه و link نام و مسیر لینک است).
• touch file – ساخت یک فایل.
• cat > file – نوشتن متن در فایل.
• cat file – نمایش محتویات یک فایل یا فراخوانی آن.
• more file – نمایش محتویات فایل به صورت کم کم (برای فایل با محتویات زیاد).
• command | more – نمایش خروجی دستور به صورت کم کم.
• less file – نمایش محتویات فایل به صورت صفحه به صفحه (برای فایل با محتویات زیاد).
• command | less – نمایش خروجی دستور به صورت صفحه به صفحه.
• head file – نمایش 10 خط اول محتویات یک فایل
• head -20 file – نمایش 20 خط اول محتویات یک فایل
• tail file – نمایش 10 خط آخر محتویات یک فایل
• tail -20 file – نمایش 20 خط آخر محتویات یک فایل

پروانه فایل

• chmod octal file – تغییر مجوز یک فایل با استفاده از کد دسترسی
• مجوز یک فایل سطح دسترسی یک فایل را مشخص می‌کند. سطح دسترسی می‌تواند خواندنی (عدد 4)، نوشتنی (عدد 2) و اجرا (عدد 1)باشد که سطح دسترسی یک فایل با جمع کردن این اعداد بدست می‌آید. یعنی سطح دسترسی 7 تمامی مواد را شامل می‌شود.
• هر فایل دسترسی آن برای سه دسته کاربری روت، گروه و عمومی تعریف می‌شود که از روش عددی بالا استفاده می‌کند و این سه عدد کنار هم سطح دسترسی یک فایل را مشخص می‌کنند. مثال‌های زیر را مشاهده کنید.
• chmod 777 file – مجوز خواندن، نوشتن و اجرا فایل را به سه دسته روت، گروه و عمومی می‌دهد.
• chmod 755 file – مجوز خواندن، نوشتن و اجرا برای کاربری روت و مجوزهای خواندن و اجرا برای کاربران گروه و عمومی.

فشرده سازی

به صورت پیش‌فرض لینوکس از فشرده‌سازی با فرمت tar استفاده می‌کند که دستورات کار با آن را نیز پشتیبانی می‌کند. لینوکس از فشرده‌ساز Gzip برای کار با فایل‌های فشرده با فرمت